สิวอุดตัน เกิดจากอะไร รักษาอย่างไรให้หาย ไม่กลับมาเป็นซ้ำ

ปัญหาสิวอุดตันที่ทำให้ผิวหน้าไม่เรียบเนียนนั้น ไม่ได้มีเพียงแค่น้ำมันส่วนเกินเป็นสาเหตุเดียว แต่จริง ๆ แล้ว สิวอุดตันเริ่มต้นจากกระบวนการที่เรียกว่า Hyperkeratinization ซึ่งเป็นภาวะที่เซลล์ผิวของเรามีการแข็งตัวและสะสมตัวเร็วกว่าปกติ หรือเกิดการหลุดลอกได้ไม่ดี ทำให้เซลล์ผิวที่ตายแล้วไปอุดตันทางออกของรูขุมขนอย่างแน่นหนา เมื่อน้ำมัน (Sebum) ที่ผลิตออกมาจากต่อมไขมันไม่สามารถระบายออกได้ตามปกติ ก็จะเกิดการสะสมตัวอยู่ภายในรูขุมขนร่วมกับเซลล์ผิวเหล่านั้น จนเกิดเป็นก้อนเล็ก ๆ ที่เราเรียกว่าสิวอุดตัน ซึ่งหากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ก็อาจกลายเป็นสิวอักเสบและทิ้งร่องรอยให้ผิวได้ในที่สุด บทความนี้อยากชวนทุกคนไปทำความเข้าใจว่าควรรักษาอย่างไร ไม่ให้เกิดสิวอุดตันซ้ำ ๆ 

รู้จักสิวอุดตันคืออะไร

สิวอุดตัน (Comedone) คือสิวที่พบบ่อยที่สุด เกิดจากการที่รูขุมขนของเราเกิดการอุดตัน จากการรวมตัวกันของน้ำมันส่วนเกิน (Sebum) เซลล์ผิวที่ตายแล้ว (Keratin) และสิ่งสกปรกต่าง ๆ สิวอุดตันมีลักษณะเป็นตุ่มนูนเล็ก ๆ บนผิวหนัง ในระยะแรกอาจไม่ก่อให้เกิดการอักเสบหรือความเจ็บปวด แต่หากปล่อยทิ้งไว้ไม่ทำการรักษา ก็จะสามารถพัฒนากลายไปเป็นสิวอักเสบที่รุนแรงขึ้นได้

สิวอุดตันมีลักษณะอย่างไร

สิวอุดตัน คือเป็นตุ่มนูนขนาดเล็กที่ผิว เมื่อสัมผัสจะรู้สึกสาก ไม่เรียบเนียน มีทั้งแบบที่มองเห็นหัวสิวชัดเจนเป็นจุดสีดำ หรือเป็นตุ่มสีขาวขุ่น ๆ ที่ฝังอยู่ใต้ผิวหนัง โดยทั่วไปสิวอุดตันจะไม่ทำให้เรารู้สึกเจ็บปวด ไม่บวมแดงเหมือนสิวอักเสบ แต่ทำให้ผิวหน้าดูไม่สดใสและเป็นปัญหาผิวที่ควรได้รับการดูแล ซึ่งในปัจจุบันมีนวัตกรรมที่ช่วยจัดการปัญหานี้ เช่น โปรแกรม Red Touch Pro Laser เลเซอร์ที่ช่วยลดการทำงานของต่อมไขมัน ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเกิดสิวอุดตัน และช่วยให้ผิวเรียบเนียนขึ้น

สิวอุดตันมีกี่แบบ

การทำความเข้าใจประเภทของสิวอุดตันสามารถช่วยรูปแบบในการรักษาได้อย่างถูกต้อง โดยเราสามารถแบ่งประเภทของสิวอุดตันที่พบบ่อยได้ 3 รูปแบบหลัก ดังนี้

1. สิวหัวดำ หรือ สิวอุดตันหัวเปิด

สิวอุดตันหัวเปิด หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ “สิวหัวดำ” เกิดจากการอุดตันในรูขุมขน ที่ปากรูขุมขนยังคงเปิดอยู่ เมื่อไขมันและเซลล์ผิวที่อุดตันนั้นสัมผัสกับอากาศและออกซิเจน จะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชัน (Oxidation) ทำให้ส่วนหัวของสิวเปลี่ยนเป็นสีดำ พบได้บ่อยบริเวณจมูกและคาง

2. สิวหัวขาว หรือ สิวอุดตันหัวปิด

สิวอุดตันหัวขาว หรือ “สิวหัวปิด” มีลักษณะเป็นตุ่มนูนเล็ก ๆ สีขาวหรือสีเดียวกับผิวหนัง เกิดจากการอุดตันที่ปากรูขุมขนปิดสนิท (Closed) ทำให้สิ่งที่อุดตันอยู่ภายใน (ไขมันและเซลล์ผิว) ไม่ได้สัมผัสกับอากาศ จึงยังคงมีสีขาวขุ่น สิวอุดตันประเภทนี้หากไม่ได้รับการรักษาที่ถูกวิธี มีโอกาสสูงที่จะพัฒนาไปเป็นสิวอักเสบเนื่องจากการสะสมของแบคทีเรีย C. acnes

3. สิวอุดตันไม่มีหัว

สิวอุดตันไม่มีหัว คือระยะเริ่มต้นของการเกิดสิวอุดตัน มีขนาดเล็กมากจนอาจมองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เป็นเพียงการอุดตันเล็ก ๆ ที่เริ่มก่อตัวในรูขุมขน หากเราสัมผัสผิวบริเวณนั้นอาจรู้สึกว่าผิวไม่เรียบเนียน สิวอุดตันในระยะนี้คือสัญญาณเตือนว่ากระบวนการอุดตันได้เริ่มขึ้นแล้ว และพร้อมจะพัฒนาเป็นสิวหัวเปิดหรือสิวหัวปิดต่อไป

เปิด ปัจจัยหลัก ๆ ที่ทำให้เกิดสิวอุดตัน

• Hyperkeratinization เป็นภาวะที่เซลล์ผิวที่ตายแล้วมีการสะสมตัวและแข็งตัวเร็วกว่าปกติ ทำให้เซลล์เหล่านั้นไม่สามารถหลุดลอกออกไปได้ตามธรรมชาติ ส่งผลให้เกิดการอุดตันทางออกของรูขุมขน และทำให้เกิดสิวอุดตัน ทั้งแบบหัวเปิด (สิวหัวดำ) และหัวปิด (สิวหัวขาว)
• การสร้างน้ำมันที่มากเกินไป หรือองค์ประกอบของไขมันที่ผิดปกติ ต่อมไขมันผลิตซีบัม (Sebum) หรือน้ำมันในปริมาณที่มากเกินความจำเป็น ซึ่งเป็นผลมาจากปัจจัยภายใน เช่น ฮอร์โมน หรือความเครียด เมื่อน้ำมันปริมาณมากนี้รวมตัวกับเซลล์ผิวที่อุดตันอยู่ ก็จะทำให้ก้อนสิวอุดตันมีขนาดใหญ่ขึ้น และส่งผลให้รูขุมขนขยายตัวกว้างขึ้นด้วย
• เชื้อสิว C . Acnes เป็นแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในรูขุมขนตามปกติ แต่เมื่อเกิดสภาวะอุดตันและมีน้ำมันสะสมอยู่มาก เชื้อ C. acnes จะเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว จึงสร้างสารกระตุ้นที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาอักเสบในรูขุมขน ซึ่งอาจทำให้สิวอุดตันธรรมดากลายเป็นสิวอักเสบได้
• สารกระตุ้นการอักเสบ คือปฏิกิริยาการอักเสบที่เกิดขึ้นภายในผิวหนัง ซึ่งอาจเกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น มลภาวะ หรือการอุดตันที่รุนแรง การอักเสบนี้จะทำให้ผนังรูขุมขนอ่อนแอลงและแตกออกได้ง่าย เมื่อผนังรูขุมขนแตก เนื้อเยื่อและเชื้อแบคทีเรียจะรั่วไหลเข้าสู่ผิวรอบข้าง ทำให้เกิดการอักเสบที่ใหญ่ขึ้นและพัฒนาเป็นสิวอักเสบที่มีลักษณะเป็นตุ่มแดงหรือหัวหนอง

สิวอุดตันเกิดจากอะไร

สาเหตุหลักของสิวอุดตันมาจากการทำงานที่ผิดปกติของรูขุมขนและต่อมไขมัน โดยต่อมไขมันผลิตน้ำมัน (Sebum) ออกมามากเกินไป ร่วมกับการผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วไม่เป็นไปตามปกติ เซลล์ผิวเก่าจึงไปจับตัวกับน้ำมันและสิ่งสกปรก ทำให้อุดตันทางออกของรูขุมขน ก่อให้เกิดเป็นสิวอุดตัน

สิวอุดตันเกิดที่ตำแหน่งไหนบ้าง

สิวอุดตันสามารถเกิดขึ้นได้ในทุกบริเวณที่มีรูขุมขน แต่จะพบบ่อยเป็นพิเศษในบริเวณที่ต่อมไขมันทำงานหนัก หรือมีการสะสมของเหงื่อไคลและความอับชื้นได้ง่าย ทำให้เกิดการอุดตัน

• ใบหน้า (T-Zone) : บริเวณหน้าผาก จมูก และคาง เป็นโซนที่มีการผลิตน้ำมัน (Sebum) มากที่สุด ทำให้เกิดการอุดตันได้ง่าย
• แก้ม (U-Zone) : แม้บริเวณแก้มจะมีความมันน้อยกว่า T-Zone แต่ก็พบสิวอุดตันได้บ่อย อาจเกิดจากการเสียดสีของหน้ากากอนามัย หรือการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่เหมาะสม
• กรอบหน้าและไรผม : สิวอุดตันบริเวณนี้มักเกิดจากการตกค้างของผลิตภัณฑ์จัดแต่งทรงผม แชมพู หรือครีมนวด ที่ล้างออกไม่หมดจด
• แผ่นหลังและหน้าอก : เป็นอีกบริเวณที่มีต่อมไขมันมาก การเสียดสีกับเสื้อผ้าและความอับชื้นจากเหงื่อเป็นปัจจัยกระตุ้นให้เกิดสิวได้
• ไหล่และต้นแขน : อาจเกิดจากการเสียดสี หรือการระคายเคืองจากเสื้อผ้าและเหงื่อไคล

วิธีรักษาสิวอุดตันที่ DSK Clinic

การรักษาสิวอุดตันต้องอาศัยความเข้าใจ ความสม่ำเสมอ และการเลือกใช้วิธีที่ถูกต้อง ไม่มีการรักษาใดที่ทำให้ สิวอุดตันหายไปในคืนเดียว แต่การปฏิบัติตามแนวทางที่ถูกต้องจะช่วยให้ สิวอุดตันค่อย ๆ ดีขึ้นและป้องกันการเกิดสิวใหม่ได้

ที่ DSK Clinic เรายกระดับการรักษาสิวอุดตัน โดยเน้นการวิเคราะห์ปัญหาเฉพาะบุคคล (Custom Analyse) เราเข้าใจดีว่าปัญหาสิวอุดตันของแต่ละคนมีความซับซ้อนและมีสาเหตุที่แตกต่างกัน

ทีมแพทย์ของเราเป็นแพทย์เฉพาะทางผิวหนัง (Dermatologist) ที่จบการศึกษาเฉพาะทางปริญญาโทด้านผิวหนังและวุฒิบัตรด้านตจวิทยาโดยตรง จึงสามารถวิเคราะห์ปัญหาผิวที่ซับซ้อน เราจะไม่เพียงแค่รักษาสิวอุดตันที่มองเห็น แต่จะวิเคราะห์ถึงต้นตอที่แท้จริง ตั้งแต่การทำงานของต่อมไขมันที่ผิดปกติ วงจรการผลัดเซลล์ผิว ไปจนถึงปัจจัยกระตุ้นอื่น ๆ

การรักษาสิวอุดตัน ที่ DSK จึงไม่ใช่แค่การยิงเลเซอร์ทั่วหน้า หรือการจ่ายยาเหมือนกันทุกคน แต่เป็นการวางแผนการรักษาเฉพาะบุคคล (Custom Planning) ที่แม่นยำ บางกรณีอาจต้องใช้ยาทาเฉพาะที่เพื่อควบคุมการผลัดเซลล์ผิว บางกรณีอาจต้องใช้เลเซอร์ที่ตั้งค่าพลังงานจำเพาะ (Custom Technique) เพื่อลดการทำงานของต่อมไขมัน หรือบางกรณีอาจต้องใช้หัตถการอื่นร่วมด้วยเพื่อสลายการอุดตัน

นอกจากนี้ เรายังให้ความสำคัญกับการติดตามผลลัพธ์ (Follow-up) อย่างใกล้ชิด เพื่อประเมินการตอบสนองต่อการรักษาและปรับแผนให้เหมาะสม เพื่อให้มั่นใจได้ว่าสิวอุดตันดีขึ้นจริง ควบคู่ไปกับการมีเกราะป้องกันผิวที่แข็งแรงขึ้นในระยะยาว

สรุปบทความ

สิวอุดตัน คือ ปัญหาสิวที่เกิดจากการอุดตันของรูขุมขน แม้จะมีหลายประเภท ทั้งหัวดำ หัวขาว หรือไม่มีหัว แต่สาเหตุหลักก็มาจากการผลิตน้ำมันที่มากเกินไปและการผลัดเซลล์ผิวที่ผิดปกติ การรักษาสิวอุดตันที่ดีที่สุดคือการดูแลผิวอย่างสม่ำเสมอ ใช้ผลิตภัณฑ์ผลัดเซลล์ผิว (BHA, Retinoids) และหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น เพื่อป้องกันไม่ให้พัฒนาไปเป็นสิวอักเสบ

คำถามที่พบบ่อย

สิวอุดตันบีบได้ไหม

ไม่แนะนำให้บีบสิวอุดตันเอง โดยเฉพาะสิวหัวปิด เพราะการบีบสิวไม่ถูกวิธี อาจทำให้ผนังรูขุมขนแตก สิ่งอุดตันกระจายออกด้านข้าง กลายเป็นสิวอักเสบ บวม แดง และทิ้งรอยแผลเป็นได้ หากต้องการกดสิว ควรดำเนินการโดยผู้ที่มีความรู้ ความเข้าใจจริง ๆ เพื่อไม่ให้เนื้อเยื่อรอบ ๆ เกิดการอักเสบ

สิวอุดตันหายเองได้ไหม

สิวอุดตันบางประเภท เช่น สิวหัวดำเล็ก ๆ น้อย ๆ อาจหลุดออกไปเองได้บ้าง แต่ส่วนใหญ่สิวอุดตันหัวปิด จะไม่หายได้เองและมีแนวโน้มที่จะแย่ลงหากปล่อยทิ้งไว้ จนกลายเป็นสิวอักเสบ การปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รักษา จึงไม่ใช่ทางเลือกที่ดีนัก

อยากให้สิวอุดตันหายไว ๆ ต้องทำอย่างไร

เพื่อให้สิวอุดตันหายไวขึ้น ควรใช้ยาทากลุ่ม Retinoids เช่น Adapalene ซึ่งเป็นตัวยาหลักในการสลายการอุดตัน ร่วมกับการใช้ BHA (Salicylic Acid) เพื่อทำความสะอาดรูขุมขน และต้องทำความสะอาดผิวหน้าให้หมดจดทุกวัน การรักษานี้ต้องใช้เวลาและความสม่ำเสมอ